Co roku stajemy przed tym trudnym pytaniem, jaki jęczmień jary wybrać do siewu. W Polsce zarejestrowanych przez COBORU jest już ponad 90 odmian. Nie wszystkie są obecnie w obrocie, jednak ich liczba jest ciągle imponująca. Zdecydowaną większość stanowią odmiany pastewne, gdyż jest to około 3/4 w stosunku do odmian browarnych.
Przyjrzyjmy się także plonowaniu jęczmienia w ostatnich 3 latach wg badań porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego COBORU (Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych).
Odmiana |
Plon ziarna (% wzorca) |
|||||
Poziom A1 |
Poziom A2 |
|||||
2020 |
2019 |
2018 |
2020 |
2019 |
2018 |
|
Średnia wzorców |
65,4 |
59,9 |
61,6 |
74,7 |
67,3 |
67,9 |
Najwyżej plonująca odmiana |
68,0 |
62,3 |
65,3 |
78,4 |
72,0 |
72,7 |
Najniżej plonująca odmiana |
62,1 |
55,1 |
56,7 |
72,5 |
60,6 |
63,1 |
Tab. 1. Plon ziarna wg. wstępnych wyników porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego COBORU 2020.
Widzimy, że różnice w plonie pomiędzy poszczególnymi odmianami mogą być znaczące i sięgać w niektórych latach nawet powyżej 1 t/ha. To jest realna strata, na którą producent nie może sobie pozwolić w swoim budżecie. W związku z tym, każdy kto będzie wybierał odmianę na pierwszym miejscu będzie kierował się plonem, jaki odmiana może osiągnąć.
Poniżej opisujemy cztery kroki do wysokiego wyniku plonowania w hodowli jęczmienia jarego.
Grafika 1. Ścieżka wyboru odmiany jęczmienia jarego
1. Kierunek użytkowania.
Mamy dwa typy odmian: browarne i pastewne. Odmiany przeznaczone do słodowania, czyli odmiany browarne charakteryzują się innymi parametrami jakościowymi ziarna i metabolizmem azotu w komórkach. Zawartość białka w takich odmianach powinna maksymalnie wynosić 11,5%. Wyższa wartość jest niekorzystna w słodownictwie. Zbyt duża ilość białka przeciąga proces słodowania poprzez wydłużenie moczenia ziarna, nierównomierne pobieranie wody przez ziarniaki oraz ich asymetryczne kiełkowanie.
W swoim portfolio posiadamy takie odmiany browarne jak:
- AMIDALA
- FANDAGA
- CHANSON
- Michelle
Odmiany pastewne z drugiej strony powinny charakteryzować się jak największą ilością białka w ziarnie.
2. Odporność na suszę
Odporność na suszę jest następnym aspektem, na który trzeba zwrócić uwagę. Jak widać po wynikach z tabeli poniżej (Tab.2.) to właśnie w tych latach, w których występują niekorzystne warunki środowiskowe, wybór odmiany ma największe znaczenie.
Nie ryzykujmy więc utratę zarobku w okresach co raz częściej pojawiających się susz, wybierajmy odmiany lepiej wykorzystujące wodę tj:
- RUNNER
- BRIGITTA
- BENTE
- JOVITA
Cecha |
Poziom A1 i A2 |
||
2020 |
2019 Susza |
2018 Susza |
|
Odmiana nieodporna na suszę |
67,3 dt/ha |
57,85 dt/ha |
59,9 dt/ha |
Odmiana odporna na suszę |
73,2 dt/ha |
67,2 dt/ha |
69 dt/ha |
Różnica plonu |
8% |
14% |
13% |
Tab.2. Plon ziarna w ostatnich trzech latach (opracowanie własne).
3. Stanowisko
Dobór stanowiska niestety tylko po części zależy od nas. Czasami nie mamy wpływu na układ płodozmianu lub rodzaj naszych ziem nie jest idealny pod jęczmień jary. Gatunek ten powinniśmy wysiewać na glebach kompleksu pszennego: bardzo dobrego i dobrego. Przy czym pod jęczmień browarny wybierajmy stanowiska jeszcze bardziej żyzne. Co należy zrobić, jeśli mamy piaszczyste gleby? Należy się bliżej przyjrzeć odmianom na rynku i wybrać taki jęczmień jary, który lepiej poradzi sobie na słabych stanowiskach. Zdecydowanie najlepszym jęczmieniem jarym na słabe gleby jest:
- BRIGITTA
Na naszej stronie pisaliśmy o rekordzie plonowania na gospodarstwie, który został pobity właśnie dzięki odmianie BRIGITTA. Rekomendację hodowcy znajdziecie tutaj.
W tym miejscu należałoby dodatkowo wybrać odpowiednią roślinę poprzedzającą uprawę. Idealnym przedplonem dla jęczmienia browarnego jest:
-ziemniak
- burak.
Natomiast dla odmian pastewnych jęczmienia jarego idealny przedplon to:
-ziemniak
- burak
- rzepak
- rośliny strączkowe.
Należy generalnie unikać ze względu na choroby przedplonów zbożowych, wyjątek stanowi owies.
4. Cechy agrotechniczne i odporności na choroby
Odporność na choroby warunkowana jest głównie przez trzy czynniki:
- pogodę
- odmianę
- płodozmian.
Należy się przyjrzeć, jakie choroby najczęściej pojawiają się na naszych polach i je wyeliminować poprzez mniejszą normę wysiewu odpowiednią roślinę poprzedzającą oraz odmianę odporniejszą np. na mączniaka prawdziwego.
Taka sama sytuacja ma miejsce, gdy co roku poprzez niekorzystne warunki wietrzne mamy problem z wyleganiem. Zarejestrowane są jęczmienia, które w znaczny sposób różnią się odpornością pod względem tej cechy. W hodowli Saaten Union jest to ważna cecha, dlatego mamy kreacje o dużej odporności na wyleganie Należą do nich:
- RUNNER
- JOVITA
Dla niektórych producentów Masa Tysiąca Ziaren (MTZ), jest ważnym parametrem, gdyż pozwala na łatwiejszy zbiór i pozwala uniknąć problem z „wywianiem” ziarna z kombajnu. W takim przypadku proponujemy odmiany:
- RUNNER
- SOLDO
- BENTE
- JOVITA
- SCHIWAGO.
Jest wiele czynników, które decydują o wielkości zbiorów i w efekcie o opłacalności uprawy. W celu uniknięcia strat warto przyjrzeć się zarówno własnym warunkom glebowych oraz ofercie odmian dostępnych na rynku, tak, aby spośród wielu wybrać te, które dopasują się do warunków glebowych czy stanowiskowych i dzięki temu zagwarantują nam plon na oczekiwanym poziomie.