Uprawa jęczmienia jarego – wszystko, co trzeba wiedzieć, aby odnieść sukces!

Zapraszamy do przeglądu najważniejszych kwestii dotyczących upraw jęczmienia jarego. Producenci, którzy zastanawiają, się jaki jęczmień wybrać: jary czy ozimy, częściej stawiają na odmiany jare

jęczmienia. W Polsce formę jarą uprawia się rokrocznie na powierzchni około 760 tysięcy hektarów, co sprawia, ze gatunek ten plasuje się w czołówce zbóż wysiewanych na polskich polach. Jęczmień jary jest drugą najczęściej wybierana przez producentów uprawą, gdyż pierwsze miejsce zajmuje kukurydza. Tak pokazują dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego.

Dane GUS pokazują również inny problem - różnicę plonu: plon uzyskiwany przez odmiany wzorcowe COBORU jest zdecydowanie wyższy, niż ten, który uzyskują producenci. Pokazują to realia ujawnione w badaniach GUS-u. Poniższy wykres świetnie obrazuję różnicę miedzy idealnymi a realnymi warunkami uprawy. Tę różnicę nazywamy luką hodowlaną.

Rok zbioru	2020	2019	2018
Średni zbiór wg GUS	36,7 dt/ha	32,1 dt/ha	29,5 dt/ha
Średnia wzorców COBORU	74,7 dt/ha	67,3 dt/ha	67,9 dt/ha
Luka hodowlana	38,0 dt/ha	35,2 dt/ha	38,4 dt/ha

Opracowanie własne na podst.: „Wstępne wyników porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego COBORU 2020”

Aby ją zmniejszyć, a przez to zwiększyć produkcję w gospodarstwach rolnych, postanowiliśmy przybliżyć najważniejsze kwestie, które mogą mieć wpływ na to, jak plonuje jęczmień jary.

Wymagania glebowe

Rodzaj stanowiska

Jęczmień jary ten powinniśmy wysiewać na glebach kompleksu pszennego: bardzo dobrego i dobrego. Jeśli decydujemy się na wysiew odmian browarnych, pamiętać należy, że pod jęczmień browarny wybierajmy stanowiska jeszcze bardziej żyzne niż pod odmiany paszowe.

Co należy zrobić jeśli mamy piaszczyste gleby? Jaki jęczmień wybrać na lekkie gleby? Należy się bliżej przyjrzeć odmianom na rynku i wybrać taki jęczmień jary, który lepiej poradzi sobie na słabych stanowiskach.

SAATEN UNION Polska na słabe gleby poleca odmiany BRIGITTA, BENTE, RUNNER.

Ich wyróżniające cech to:

- BRIGITTA: mocna odmiana na słabe gleby - najlepiej plonuje przy niekorzystnych stresujących warunkach środowiskowych, świetnie sobie radzi podczas suszy.

- BENTE: bardzo wysoki potencjał plonu, odmiana jara jęczmienia o wysokiej odporności na wyleganie.

- RUNNER: odmiana wzorcowa COBORU o wydajności z ha wyższej niż wszystkie inne odmiany wzorcowe. RUNNER to również odmiana jara nadająca się do intensywnej uprawy.

Tutaj należałoby dodatkowo przemyśleć, co wybrać jako odpowiednią roślinę poprzedzającą uprawę. Idealnym przedplonem dla jęczmienia browarnego jest ziemniak i burak, natomiast dla odmian pastewnych możemy dodać można jeszcze rzepak i rośliny strączkowe. Ze względu na choroby należy generalnie unikać przedplonów zbożowych, wyjątek stanowi owies.

Odczyn pH gleby

Jednym warunków koniecznych dla uzyskania odpowiedniego plonu przy uprawie jęczmienia jarego to utrzymanie odpowiedniego pH gleby. Jest to zboże, które bardzo negatywnie reaguje na nieodpowiedni odczyn gleby. Na glebach ciężkich optymalne pH powinno wynosić 6,5, a na lekkich 5,5.

Nawożenie fosforem (P), potasem (K), azotem (N)

Bardzo ważnym elementem stanowiącym o poziomie plonowania odmian jarych jest odpowiednie nawożenie. W wypadku jęczmienia jarego rekomenduje się nawożenie fosforem, potasem oraz azotem.

- Nawożenie fosforem:

Dawki fosforu, jakie powinniśmy zastosować pod jęczmień jary wynoszą od 55 do 70 kg P2O5 /ha. Fosfor wpływa na rozwój rośliny na etapie budowy i wzrostu systemy korzeniowego.

- Nawożenie potasem:

Rekomendowane dawki potasu od 65 do 85 kg K2O/ha. Potas pomaga w przyswajaniu azotu, reguluje gospodarka wodna w organizmie roślinnym i jego odporność warunki stresowe, jak susza czy przymrozki.

- Nawożenie azotem:

Optymalna dawka jest uzależniona od stanowiska, przedplonu i przewidywanego plonu i powinna wynosić od 30-45 kg N/ha.

Nawożenie azotem powinno być wykonane w dwóch dawkach:

- 60% całkowitej dawki należy stosować przedsiewnie,

- 40% całkowitej dawki należy podać w końcu fazy krzewienia lub początku strzelania w źdźbło.

Taki dwufazowy sposób nawożenie jest bardzo ważny, gdyż azot oprócz wpływu na rozwój i plon, oddziałuje także na parametry jakościowe ziarna.

Podczas nawożenia jęczmienia browarnego ilość azotu należy zmniejszyć i podać większą część dawki przedsiewnie.

Wybór odpowiedniej dawki nawozu zależy od zasobności gleby w makroelementy i jaki jest przewidywany plon ziarna.

Warunki siewu i zbioru

Wybór nasion do siewu

Do siewu należy wybierać materiał kwalifikowany, które charakteryzuje się następującymi cechami:

- Odpowiednią zdolnością kiełkowania – brak uszkodzonych nasion

- Dużą czystością nasion – brak niechcianych gatunków takich jak chwasty

- Nasiona są odpowiednio pokryte zaprawami nasiennymi

- Brak szkodników i chorób odnasiennych

- Nasiona będą jednolitej wielkości co umożliwia wyrównane wschody

Termin siewu

Zastanawiacie się kiedy siać jęczmień jary? Wiele zależy od warunków klimatyczno- glebowych i momentu odejścia zimy. Optymalnym terminem siewu dla jęczmienia jarego jest data od 1 marca do

10 kwietnia, jeśli warunki są odpowiednie do wysiewu np. ciepła wiosna, gdy panuje wyższa temperatura. Dużo korzyści daje wcześniejszy wysiew ze względu na dłuższy okres wegetacji odmiany oraz możliwość lepszego wykorzystania warunków wodnych. Należy też pamiętać, że jęczmień jest odmianą ciepłolubną, dlatego trzeba uważnie obserwować pogodę. Do tej pory nie wyhodowano jęczmienia przewódkowego jak to ma miejsce w przypadku pszenicy. Przy opóźnionym terminie siewu należy zwiększyć normę wysiewu o około 15%.

Gęstość siewu

Jęczmień jary buduje plon poprzez dużą ilość kłosów. Przeciętna norma wysiewu wynosi 280-320 ziarniaków/m2 czyli około 140-160 kg/ha. Na glebach lżejszych wysiew powinien być gęstszy niż na stanowiskach mocniejszych.

Nie należy jednak przesadzać ze zbyt gęstym wysiewem, gdyż może to pociągnąć za sobą wiele niekorzystnych zjawisk:

- nadmierne wyleganie łanu,

- zmniejszenie masy tysiąca ziaren (MTZ),

- zredukowanie ilości nasion w kłosie,

- presję chorób.

Gęstość wysiewu możesz również obliczyć korzystając z naszego kalkulatora:

https://www.saaten-union.pl/index.cfm/nav/2462/action/aussaat.html

Zbiór i przechowywanie

Jęczmień jary zbiera się przeważnie w 3 dekadzie lipca. Ziarno powinno mieć wilgotność około 14%. Przy niższym poziomie nasiona mogą ulec uszkodzeniu podczas zbioru, natomiast ziarna z opóźnionych zbiorów przy wyższej zawartości wody mogą być porażone przez choroby grzybowe.

Wilgotność podczas przechowywania powinna być poniżej 14%, optymalnym poziomem jest 11-12% co pozwala na długie i bezpieczne magazynowanie nasion.

Plonowanie jęczmienia jarego

Odpowiedzmy ostatecznie na kluczowe pytanie, jak plonować jęczmień jary?

Zbiory jęczmienia jarego dwurzędowego w Polsce zależą w głównej mierze od suszy czerwcowej. Według danych z tabeli poniżej możemy osiągać zbiór powyżej 7 t/ha.

Dla unaocznienia możliwości plonowania jęczmienia jarego prezentujemy zestawienie wyników plonowania dla naszej odmiany BRIGITTA i RUNNER:

Ze wszystkich przytoczonych powyżej danych wynika, że na rynku i również o ofercie SAATEN UNION można znaleźć odmiany jare, które przyniosą doskonały plon, również na lekkich glebach. Wziąć pod uwagę należy odczyn pH gleby, sposób nawożenia oraz warunki i terminy siewu.